Cáp điều khiển được ứng dụng nhiều cho các hệ thống báo cháy, âm thanh, ánh sáng, cửa tự động… Nhưng không phải ai cũng biết cấu tạo và lưu ý chọn cáp đạt chuẩn, hiệu suất cao.
Cáp điều khiển là gì?
Cáp điều khiển (tiếng Anh: control cable) là loại cáp chuyên biệt được dùng để truyền tải tín hiệu, sử dụng phổ biến trong các toà nhà, mạch điều khiển công nghiệp tại nhà máy, khu công nghiệp, hệ thống báo cháy, hệ thống chữa cháy, âm thanh thông báo…
Cấu tạo của cáp điều khiển bao gồm các thành phần cơ bản:
- Lõi truyền tín hiệu bằng đồng hoặc các vật liệu khác với đa dạng tiết diện.
- Lớp các điện thường được làm bằng nhựa để ngăn rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho người dùng.
- Lớp chống nhiễu (đối với loại cáp điều khiển có chống nhiễu) thường được làm bằng vật liệu bạc mỏng, băng thép hoặc lưới đồng nhằm đảm bảo đường truyền ổn định, hạn chế ảnh hưởng của môi trường bên ngoài.
- Lớp vỏ bọc bảo vệ nhằm tăng khả năng chịu lực, bảo vệ toàn bộ các thành phần bên trong. Lớp vỏ này thường được làm bằng vật liệu nhựa có tính đàn hồi tốt như PE (Polyethylene) hoặc PVC (Polyvinyl chloride).
Cáp điều khiển khác gì cáp điện dân dụng
Cáp điều khiển chủ yếu được sử dụng trong các nhà máy, khu công nghiệp nhờ khả năng hoạt động tốt trong môi trường khắc nghiệt, còn cáp điện dân dụng ứng dụng phổ biến trong sinh hoạt hàng ngày, kết nối hệ thống điện gia đình.
Hai loại dây cáp này có các điểm khác biệt về cấu tạo, khả năng chống nhiễu, độ mềm lõi dây dẫn và môi trường truyền tải.
- Về cấu tạo cơ bản: Cáp điều khiển có cấu tạo phức tạp hơn, thêm lớp chống nhiễu, lớp giáp bảo vệ. Còn cáp điện dân dụng thường chỉ có cấu tạo 3 phần cơ bản là lớp lõi dẫn điện, lớp cách điện và lớp vỏ ngoài bảo vệ.
- Về lõi dẫn điện: Dây cáp điện dân dụng có cấu tạo lõi từ 1 - 7 sợi đồng nhỏ còn dây cáp điều khiển thường có từ 7 sợi trở lên.
- Về lớp vỏ cách điện: Cáp điện dân dụng thường làm bằng nhựa PVC hoặc XLPE còn cáp điều khiển thường làm bằng vật liệu PE hoặc hợp chất PVC.
- Về khả năng chống nhiễu: Dây cáp điều khiển có khả năng chống nhiễu tốt hơn, phù hợp sử dụng trong các môi trường có độ nhiễu cao, môi trường sản xuất.
Lưu ý khi lựa chọn cáp điều khiển
Thực tế, việc lựa chọn cáp điều khiển không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng có thể khiến hệ thống điều khiển không chính xác, gây chập cháy, thiệt hại lớn về tính mạng và tài sản. Nhiều vụ cháy nhà máy, khách sạn, trạm điện… đã được ghi nhận do sử dụng cáp điều khiển không đúng chuẩn hoặc không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật.
Do đó, chủ đầu tư cần lưu ý khi lựa chọn thiết bị này.
Về thông số kỹ thuật cơ bản
- Điện áp và tần số: Đây là hai yếu tố quan trọng, phản ánh hiệu suất của thiết bị. Chủ đầu tư cần chọn tần số cáp điều khiển phù hợp với tần số mạch của hệ thống để đảm bảo hiệu suất truyền dẫn và tránh hiện tượng nhiễu.
- Chất liệu và tiết diện lõi dây dẫn: ảnh hưởng đến khả năng truyền dẫn. Mỗi loại lõi sẽ có thông số trở kháng khác nhau, Số lõi càng cao thì độ bền và khả năng uốn cong càng tốt, đồng thời giá thành cũng tăng cao. Cáp điều khiển có số lõi lớn thường ứng dụng trong hệ thống máy móc tự động, robot công nghiệp… Còn cáp điều khiển có số lõi ít hơn phù hợp cho các bộ điều khiển âm thanh, ánh sáng, cửa tự động…
- Khả năng chống nhiễu: Trong các môi trường khu công nghiệp, môi trường ngoài trời, có nhiều thiết bị gây nhiễu, ưu tiên lựa chọn cáp điều khiển chống nhiễu.
- Chất liệu vỏ bọc ngoài: Tuỳ môi trường sử dụng, chủ đầu tư có thể lựa chọn cáp có vỏ bọc ngoài bằng PVC, LSZH, TPE hoặc PUR… Vỏ ngoài PVC phù hợp trong môi trường công nghiệp nhẹ, LSZH phù hợp với môi trường yêu cầu cao về an toàn PCCC, còn PUR phù hợp với môi trường công nghiệp nặng, độ ẩm cao.
Về quy trình lắp đặt
Khi lắp đặt cáp điều khiển, thợ kỹ thuật cần lưu ý đến vị trí lắp đặt và nhiệt đội môi trường xung quanh để có cách bố trí dây cáp phù hợp, đảm bảo hiệu suất tốt nhất.
Về thương hiệu cáp điều khiển
Trên thị trường hiện nay có nhiều thương hiệu cáp điều khiển, cáp chống cháy chống nhiễu, cáp điện dân dụng… Để đảm bảo an toàn và hiệu suất hoạt động, chủ đầu tư cần lựa chọn thiết bị từ các thương hiệu uy tín, được cung cấp chính hãng với đầy đủ giấy tờ CO, CQ.